Zaczadzeni katolicyzmem
Jedynymi, którzy się przeciwstawili królowi, byli ”zaczadzeni” (rökomtulade –słownictwo że szwedzkich książek) katolicyzmem chłopi smålandzccy pod przywództwem Nilsa Dacke (dackefejden), którzy, napadając na komorników królewskich (miłościwy monarcha nie gardził także chudobą najuboższych), odbierali co swoje i zbiegali w lasy. Ku swojemu zdumieniu odkryli, że w borach kryje się także wielu ratujących swoje życie zbiegłych mnichów, katolickich księży, a także nowych ”duchownych”, czujących się oszukanymi przez króla - rodził się jakby szwedzki ruch angielskiego Robina Hooda ze Sherwoodu.
Najbardziej niepokojące szwedzkiego króla i ”reformatorów Kościoła” bezwzględnie go popierających, były hasła ludowego ruchu, żądające ”przywrócenia dawnych praw”, a więc przede wszystkim wiary katolickiej i wolnego handlu z Danią. Tego nie można było w żaden sposób tolerować. Po wielu zbrojnych utarczkach, chłopi zostali pokonani, a Nils Dacke zastrzelony przez królewskich wojaków. Zgodnie z ówczesnymi obyczajami odciętą od tułowia głowę buntownika wbito na pal i wystawiono na pokaz w Kalmarze w 1543 r. Zaraz po śmierci Nilsa Dacke narastać zaczęła legenda, że i jego syn został zagłodzony w celi na rozkaz miłościwego monarchy - dumy wszystkich Szwedów. Trzeba było czekać aż do roku 1985, aby w tej niesłychanie ”demokratycznej i ludowej” Szwecji, ”w ludowym domu” (folkhemmet), w posiadłości Nilsa Dacke, w Södra Lindön w Gullabo, postawiono wreszcie kamień pamiątkowy – rzecz wielce znamienna.
Ale, ale…po ponad 400 laty napis na kamieniu brzmi: ”Tutaj, w królewskiej posiadłości (podkr. moje – JK) Södra Lindön mieszkał Nils Dacke dopóki nie zastrzelił brutalnego i złego komornika Inge Anderssona wiosną 1536 r. Przodkowie, mieszkający na posiadłości przekazali dalej tę ustną tradycję (dla potomności). Kamień położył Harald Svensson w 1985 r.” (Po szwedzku brzmi to tak: Här på kronogården S. Lindön bodde Nils Dacke tills han sköt den råe och illa tålde fogden Inge Andersson våren 1536. De förfäder som bott på gården har fört den muntliga traditionen vidare. Stenen restes 1985 av Harald Svensson).
Skromny napis, szczególny ważny dla zrozumienia szwedzkiego ducha: Nils Dacke mieszkał nie na swojej ale… ”w królewskiej posiadłości” . Większość ziemi w Szwecji jeszcze przed reformacją należała głównie do króla, ale po reformacji stal się on praktycznie właścicielem całej ziemi. Nawet szwedzka ”szlachta”, która także, pro forma, była właścicielami ziemi, posiadała ją wyłącznie z kaprysu króla i musiała bardzo się starać przez wierną mu służbę, by jej nie stracić. Z chłopami załatwiono się prościej i bez większych ceregieli: nałożono na nich niemiłosierne podatki.
Napis na kamieniu zawiera także inną ciekawą rzecz: bunt ludności, domagającej się ”przywrócenia starych praw”, a więc wolności handlu i wiary katolickiej, był spowodowany li tylko przez postępki ”brutalnego i złego królewskiego komornika” - wszystko inne znika w takim kontekście.
Może już właśnie wtedy poczęły się tlić w szwedzkich głowach jakieś pierwociny kołchozów, które później zrealizowano w innej, bardziej ”demokratycznej” formie? Zobaczymy dalej, że tak rzeczywiście było.
